NSA po stronie podatników ze stosowaniem ulgi na cele mieszkaniowe

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lutego 2020 r., sygn. akt II FPS 4/19 wyjaśnia sporną kwestię dotyczącą możliwości stosowania przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT. Chodzi mianowicie o sytuację, w której podatnik nieruchomość mieszkalną przed upływem pięciu lat od jej zakupu lub wybudowania w takiej konstrukcji, że podpisuje najpierw umowę przedwstępną, a nabywca wypłaca mu zaliczkę bądź też zadatek na poczet ceny sprzedaży. Następnie nabywa on za pieniądze z ów zaliczki nową nieruchomość mieszkalną w ustawowym terminie pozwalającym na skorzystanie z ulgi (do końca 2018 r. były to 2 lata, obecnie jest to okres 3-letni). Pozostałą część dopłaca później.

Takie rozwiązanie, w ocenie NSA pozwala przyjąć, że kwota zadatku lub zaliczki, otrzymana przy zawarciu przedwstępnej umowy odpłatnego zbycia nieruchomości, wydatkowana na cele mieszkaniowe (określone w art. 21 ust. 25 ustawy o PIT), korzysta ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, pod takim warunkiem, że następnie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej, przenoszącej własność nieruchomości, a kwota zadatku bądź zaliczki zostałą zaliczona na poczet ceny jej odpłatnego zbycia.

Innymi słowy, zdaniem NSA, kwota zadatku bądź zaliczki stanowi część ceny sprzedaży nieruchomości. W związku z tym jest ona również elementem przychodu z odpłatnego zbycia, co uzasadnia fakt, że sprzedający może przeznaczyć tę kwotę na własne cele mieszkaniowe nie czekają na uzyskanie całej kwoty ze sprzedaży uprzednio posiadanej nieruchomości. Dokonując takiej transakcji w okresie trzech lat zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, przysługuje mu prawo do ulgi mieszkaniowej. W ocenie sądu kluczowe jest to, że pieniądze ze zbycia poprzednio posiadanej nieruchomości przeznacza na własne cele mieszkaniowe.